اما کنوانسیون ۱۸۵ شورای اروپا در زمینه جرائم مجازی بوداپست (۲۰۰۱)[۱۰۹] در ماده (۹) خود، با ارائه تعریف کاملتری از این پدیده، هرزهنگاری کودک را تصاویر و نمایش هرزهنگارانه موارد زیر میداند:
«- کودک یا فردی که کودک قلمداد میشود، در حال انجام عملی جنسی است؛
– تصاویر واقعی وانمود کند که کودکی در حال انجام عمل صریح و آشکار جنسی است.
– تصاویر و نمایش دیداری شامل اطلاعات ذخیرهشده رایانهای یا الکترونیکی است.»[۱۱۰]
البته تعاریف دیگری نیز از این پدیده ارائه شده است، اما چنانکه ملاحظه میشود، وجه مشترک تمامی تعاریف ارائه شده، تولید و نمایش تصاویر آشکار عمل جنسی کودکان است. حال با توجه به این مقدمه، میخواهیم به وضعیت بحث هرزهنگاری کودکان در زمینههای مختلف حقیقی و مجازی در قوانین کشورهای مختلف هدف در جای خود بپردازیم که در این راستا، ابتدا در مورد حقوق انگلستان صحبت خواهیم کرد. البته قبل از ادامه سخن باید تأکید کرد که هرزهنگاری صرفاً به تصاویر و عکسها و به بیان دیگر به پورنوگرافی دیداری محدود نمیشود و اقسام دیگری از جمله پورنوگرافی نوشتاری و شنیداری نیز دارد. اما از آنجا که این موارد در بحث حاضر مصداق ندارد و در جای خود باید بدان پرداخته شود ـ که البته در قسمت تعارض حقوق کودک وحقوق مالکیت ادبی درباره آن بحث شده است ـ، ما فقط به بیان و بررسی پورنوگرافی دیداری (تصاویر و عکسها) میپردازیم. ضمناً مطلب دیگری به نام دسترسی کودکان به محتوای هرزهنگارانه وجود دارد که در صورت مشاهده مقرراتی در این باره در قوانین کشورها، آن را بیان خواهیم کرد.
همان طور که گفته شد، مسأله سانسور در اکثر اوقات به عنوان حربهای برای محافظت از کودکان به کار گرفته میشود. این مسأله در رابطه با مطالبی است که ممکن است کودکان از آن ها به عنوان وسیله بازی یا آموزشی استفاده نمایند. اما از سوی دیگر، استفاده از کودکان در مواردی که قرار است به عنوان آثار عکاسی منتشر شود نیز ممکن است مشمول ضمانت اجراهای محدود کننده حقوق مالکیت فکری باشد. بخش اول از قانون مربوط به شناعت در خصوص کودکان (۱۹۶۰) انگلستان مقرر میدارد: «هر فرد که مرتکب عملی با زشتی زیاد با یک کودک یا در حق یک کودک زیر ۱۴ سال شود یا کودکی در این سنین را وادار به انجام چنین عملی با خود یا دیگری کند [مشمول ارتکاب جرم است].»
بخش اول قانون حمایت از کودکان ۱۹۷۸ که کودکان زیر ۱۶ سال را تحت پوشش قرار میدهد نیز اعمال زیر را جرم اعلام نموده است:
«الف) گرفتن یک عکس زشت از یک کودک یا اجازه دادن به این کار
ب) توزیع یا نمایش عکسهای اینچنین زشت
پ) داشتن چنین عکسهایی زشت از سوی یک فرد که توسط خود او یا دیگران مورد نظاره قرار گیرد.
ت) انتشار یا فراهم کردن مقدمات انتشار هر نوع آگهی که نشاندهنده توزیع یا نمایش چنین عکسهایی زشت یا قصد انجام آن از سوی صاحب آگهی است.»
جرم گرفتن عکس منافی عفت، شامل «ساختن» عکس زشت هم میشود و واژه ساختن در اینجا شامل کپی کردن از روی علم و آگاهی میشود. بنابرین پیاده کردن چنین تصاویری بر روی رایانه یا لوح فشرده و چاپ چنین تصاویری در حکم کپیبرداری و در نتیجه جرم است. در قانون ۱۹۷۸، عکس به عنصر تشکیلدهنده یک فیلم گفته میشود. لازم به ذکر است که تعریفی از اصطلاح «زشت» در قانون وجود ندارد. اما آنچه میتوان از مقررات فوق برداشت کرد این است که زشت به پدیدهای اطلاق میشود که احساسات مردم عادی را تکان دهد، در آن ها تنفر ایجاد کرده و آن ها را منقلب نماید. چنین به نظر میرسد که یک موضوع زشت باید حاوی صحنههایی از هرزگی یا مسائل آشکار جنسی باشد. به عنوان مثال، در سال ۲۰۰۱ شکایتی علیه نمایشگاهی در یک گالری به نام ساتچی در خصوص زشتی عکسهای نمایشگاه اعلام شد. در این عکسها، پسری در حال ادرار کردن و دختری برهنه در ساحل نمایان بودند. اما ریاست پیگردهای عمومی، عکسها را خالی از عنصر زشتی تشخیص داد، چرا که با توجه به خلاء قانونی و انجام نشدن عمل شنیع با این کودکان، نمیتوانست تصمیم دیگری بگیرد.[۱۱۱]
۳- ۲- ۱- ۲- در حقوق آمریکا
۳- ۲- ۱- ۲- ۱- نمایش سینمایی و تلویزیونی فیلم
در ایالات متحده آمریکا، کودکان به وسیله ترکیبی از قوانین دولتی و قواعد صنفی در برابر اثرات نامطلوب و مضر فیلمها حمایت میشوند. حاصل جمع حمایتهای گوناگون، نتیجه تنش و مبارزه به منظور تطبیق و حل مجادله بین دو هدف مشروع و در پارهای از اوقات متناقض است: نخست حمایت و رعایت متمم اول قانون اساسی ایالات متحده آمریکا که دولت فدرال را در توانایی هر گونه عمل اضافی سلطهگرانه منع میکند و دوم توافق جهانی و عمومی سیاستگذاران، صاحبان صنعت و سازندگان فیلمها مبنی بر اینکه کودکان باید مورد حمایت قرار گیرند.
۳- ۲- ۱- ۲- ۱- ۱- حمایت از کودکان در برابر نمایش فیلمها در سینماها و تماشاخانهها
در آمریکا، خود صنعت فیلمسازی، مقرراتی را برای توزیع و پخش فیلم در تماشاخانهها وضع کردهاست. این سیستم به وسیله شرکت بازیگران مرتبط در سه گام اساسی اجراء میشود:
در گام نخست، فیلم به اداره طبقهبندی و رتبهبندی (CARA)[112] انجمن تصاویر متحرک آمریکا (MPAA)[113] به منظور رتبهبندی از این نظر که هشدارهای احتیاطی را به والدین بدهد، ارسال میشود. در گام دوم، اداره طبقهبندی مجوزی با اعلام یکی از پنج رتبه زیر را برای فیلم صادر میکند:
– G: مناسب برای تمامی مخاطبان؛ تمامی سنین میتوانند فیلمهای این رتبه را تماشا کنند. یک فیلم دارای مجوز این رتبه، هیچ کلام سنگین و خارج از نزاکت، برهنگی، صحنه جنسی، خشونت یا هر موضوع دیگری که ممکن است والدین را به واسطه دیده شدن فیلم توسط فرزندانشان بیازارد، در خود ندارد.
– PG: با راهنمایی و همراهی والدین توصیه میشود؛ برخی صحنهها ممکن است برای کودکان مناسب نباشد. یک فیلم دارای مجوز این رتبه، به دلیل آنکه ممکن است حاوی برخی مضامین نهچندان مفید برای کودک باشد، باید قبل از تماشا توسط آنان، به وسیله والدین مورد بررسی قرار گیرد.
– PG-13: به شدن برای والدین هشدار دهنده است؛ برخی مضامین برای کودکان زیر ۱۳ سال مناسب نیست. یک فیلم دارای رتبه PG-13 ممکن است در خشونت، برهنگی، مسائل شهوانی و فعالیتهای مربوط به بزرگسالان یا دیگر موارد، از فیلمهای رتبه PG فراتر روند.
R: محدود؛ کودکان زیر ۱۷ سال نیازمند مراقبت و مشایعت توسط والدین یا بزرگترها هستند. یک فیلم دارای این رتبه، حاوی فعالیتهای مخصوص بزرگسالان، خشونت شدید، برهنگی، فعالیتهای جنسی و سوء مصرف مواد مخدر و دیگر موارد است. کودکان زیر ۱۷ سال مجاز نیستند فیلمهای رتبه R را بدون مشورت و همراهی والدین تماشا کنند.
NC- 17: افراد ۱۷ ساله و کمتر بههیچ وجه مجاز به تماشای این فیلمها نیستند. یک فیلم دارای رتبه NC- 17 الزاماًً دارای مضامین قبیح یا هرزهنگارانه نیست، اما شدت استفاده از محتوای خشونتآمیز و مسائل جنسی و سوء مصرف مواد مخدر در آن به حدی بالا است که ممکن است برخی والدین به هیچ وجه اجازه تماشای آن را به فرزند خود ندهند.