استاندارد ISO 9004

این استاندارد یک راهنمای بهینه سازی برای توسعه مزایای ISO 9001 در یک محدوده وسیعتر از بخش‌های مرتبط جامعه است.

اصلاحات دوره ای ISO 9001

مطابق قوانین سازمان جهانی استاندارد، استاندارد ایزو ۹۰۰۱ هر ۸-۶ سال توسط کار گروه ISO/TC 176 مورد بازنگری و اصلاح قرار می‌گیرد.

در ابتدا ‌در سال‌ ۱۹۹۴، استاندارد ایزو ۹۰۰۱ بازنگری و اصلاح شد، آنگاه اصلاحات کلی در سال ۲۰۰۰ اعمال گردید در نوامبر سال ۲۰۰۸ نسخه فعلی ایزو منتشر شد که ISO 9001 : 2008 نام گرفت.آخرین ورژن ، نسخه قبلی را توضیح داده و سازگاری آن با ایزو ISO 14001 : 2004 را بیان می‌کند(سیدجعفری،۱۳۸۰).

-تمرکز بر سیستم مدیریت کیفیت^[۵] ISO 9001

“کیفیت” عبارت است از همه ی ویژگی‌های یک محصول یا خدمت که مورد نیاز مشتری است.

” مدیریت کیفیت” به معنی اقداماتی است که سازمان‌ها باید انجام دهند تا اطمینان حاصل نمایند که محصولات یا خدماتشان نیازهای کیفیتی مشتریان را برآورده نموده و همه ی قوانین و مقررات مرتبط با آن محصول یا خدمت را رعایت می‌کند، منجر به ارتقاء رضایت مشتریان و بهبود مستمر عملکرد می شود.

۲-۲-۵ .مدل فرایندی سیستم مدیریت کیفیت

شکل ۲-۳- مدل فرآیندی سیستم مدیریت کیفیت(آلبریش و سینگل،۱۳۷۵)

شکل فرآیندی سیستم مدیریت کیفیت نشان می‌دهد که مشتری نقش مهمی را در تعریف الزامات به عنوان ورودی‌ها ایفاء می کند.پایش میزان رضایت مشتری بستگی به ارزیابی اطلاعات مربوط به درک مشتری از اینکه آیا سازمان خواسته های مشتری را برآورده ‌کرده‌است یا خیر، دارد.در الگوی نمایش داده شده تمامی الزامات این استاندارد بین‌المللی نمایش داده شده اند اما به جزئیات فرآیندها پرداخته نشده است.

۲-۲-۶ . تاریخچه سیستم های کیفیت در ایران

حرکت رسمی کشور در زمینه سیستم های کیفیت به اقدامات مؤسسه استاندارد در برگزاری سمینارها و دوره های توجیه بخصوص سمینار ISO 9000 که در سال ۱۳۶۹ در رشت برگزار شد برمی گردد . متعاقب این حرکت و به موازات تلاش‌های ملی، انواع برنامه های آموزشی و توجیه در زمینه استانداردهای ISO 900 آغز شد که پیامد آن ترجمه ویرایش سال ۱۹۸۷ این استاندارد می‌باشد .

۲-۲-۷ . مروری بر تعاریف اساسی در استاندارد ۲۰۰۰: ISO 9001

برخی تعاریف اساسی در ویرایش سوم استانداردهای ISO 9000 از اهمیت خاصی برخوردارند که در این قسمت به آن ها اشاره می‌کنیم(پرویز فتاحی، ۱۳۸۸) :

نگرش فرآیندی ( Process Approach) :

در جمله “نگرش فرآیندی” تعاریف زیر صادق است :

نگرش: رویکرد و زاویه ای که آدمی از روزنه آن و یا از طریق آن به تحلیل پدیده‌های پیرامون خود می پردازد و آن ها را تحلیل کرده و ارتباطات بین خود و آن ها را تعیین و برقرار می‌سازند .

فرایند : مجموعه فعالیت‌های که داده ها را به ستانده ها تبدیل می‌کند .

نگرش فرآیندی : توجه به پدیده‌های اطراف و پیرامون و نگاه به آن ها در قالب شناسایی مجموعه فعالیت‌های که داده ها را تبدیل بع ستانده ها می کند . این رویکرد هم در پی تبیین ارتباط داخلی موجود بین فرآیندهای فرعی و هم تعیین ارتباطات بین فرآیندهای اصلی است .

بندهای استاندارد ۲۰۰۰: iso9001

بند استاندارد

عنوان استاندارد

بند ‌استاندارد

عنوان بند استاندارد

۴

سیستم مدیریت کیفیت

۷-۲-۳

ارتباط با مشتری

۴-۱

الزامات کلی

۷-۳

طراحی و تکوین

۴-۳

الزامات مسند سازی

۷-۳-۱

طرحریزی طراحی و تکوین

۴-۲-۱

کلیات

۷-۳-۲

درون داده ها طراحی و تکوین

۴-۲-۲

نظامنامه کیفیت

۷-۳-۳

برون داده های طراحی و تکوین

۴-۲-۳

کنترل مدارک

۷-۳-۴

بازنگری طراحی و توسعه

۴-۲-۴

کنترل سوابق

۷-۳-۵

تصدیق طراحی و توسعه

۵

مسئولیت مدیریت

۷-۳-۶

صحه گذاری طراحی توسعه

۵-۱

تعهد مدیریت

۷-۳-۷

کنترل تغییرات و توسعه

۵-۲

مشتری مجوری

۷-۴

خرید

۵-۳

خط مشی کیفیت

۷-۴-۱

فرایند خرید

۵-۳

خط مشی کیفیت

۷-۴-۱

فرایند خرید

۵-۴

طرحریزی

۷-۴-۲

اطلاعات خرید

۵-۴-۱

اهداف کیفی

۷-۴-۳

تصدیق محصول خریداری شده

۵-۴-۲

طرحریزی سیستم مدیریت کیفیت

۷-۵

تولید و ارائه خدمات

۵-۵

مسئولیت‌ها –اختیارات وارتباطات

۷-۵-۱

کنترل تولید و ارائه خدمات

۵-۵-۱

مسئولیت‌ها و اختیارات

۷-۵-۳

صحه گذاری فرآیندهای تولید و ارائه خدمات

۵-۵-۲

نماینده مدیریت

۷-۵-۳

شناسائی و ردیابی

۵-۵-۳

ارتباطات داخلی

۷-۵-۴

دارایی مشتری

۵-۶

بازنگری مدیریت

۷-۵-۵

محافظت از محصول

۵-۶-۱

کلیات

۷-۶

کنترل وسایل پایش و اندازه گیری

۵-۶-۲

درون داده ها و بازنگری مدیریت

۸

اندازه گیری و تحلیل بهبود

۵-۶-۳

برون داده های بازنگری مدیریت

۸-۱

اندازه گیری و تحلیل و بهبود

۶

مدیریت منابع

۸-۲