در ایران ایجاد شبکه های اجتماعی در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است و این رشد به ویژه در عرصه مباحث تخصصی و در حوزه اشتراک دانش و اطلاعات تخصصی علمی و تجاری بوده است. بنابرین لازم است تا وضع موجود بازار کسب و کار در بستر شبکه های اجتماعی – عمومی و شبکه های اجتماعی – تخصصی و همچنین تاثیر متقابل کسب وکار و شبکه های اجتماعی بر یکدیگر مشخص شود. (جلالی،۱۳۹۱)
با توجه نبود مرجع و آمار رسمی از میزان استفاده، نوع و کیفیت کسب و کارها از رسانه های اجتماعی سعی شد تا با مشخص سازی این مسائل چراغ راهی برای استفاده درست و کارا از این رسانه ها برای دست یابی به اهداف استراتژیک و مزیت رقابتی باشد.
۱-۴٫ اهداف پژوهش
الف) هدف اصلی تحقیق به شرح زیر می‌باشد:
تحلیل میزان استفاده از رسانه های اجتماعی و چالش های آن در کسب و کارهای کوچک و متوسط ایرانی
ب) که با توجه با این هدف اصلی، اهداف فرعی زیر مشخص شده است:
-
- شناسایی الگوهای کاربری رسانه های اجتماعی در شرکت های کوچک و متوسط
-
- شناسایی کارکردهای رسانه های اجتماعی در شرکت های کوچک و متوسط
-
- شناسایی علل استفاده کسب و کارها از رسانه های اجتماعی با توجه به خصوصیات آن ها
-
- شناسایی چالش های کسب و کارهای استفاده کننده از رسانه های اجتماعی
- پیشنهاد راهکاری برای برطرف کردن یا به حداقل رساندن این چالش ها
۱-۵ پرسش‌های پژوهش
در حال حاضر به دلیل اکتشافی بودن پژوهش، فرضیه ای وجود ندارد بنابرین فقط به سؤالات پاسخ داده می شود که به شرح زیر است:
-
- الگو ها و کارکرد های مشترک در نحوه استفاده از رسانه های اجتماعی در کسب و کارهای کوچک و متوسط چیست؟
-
- دلایل استفاده کسب و کارهای کوچک و متوسط از رسانه های اجتماعی در کسب و کار خود چیست؟
-
- موانع و چالش های پیش روی شرکت‌های کوچک و متوسط در استفاده از رسانه های اجتماعی چیست؟
- چه راهکارهایی برای بر طرف کردن یا به حداقل رساندن این چالش ها وجود دارد؟
۱-۶. تعریف‌های عملیاتی
رسانه های اجتماعی :
اصطلاح رسانه های اجتماعی به ابزار الکترونیکی نسبتاً ارزان و به طور گستره در دسترس اشاره دارد که هرکسی می تواند به اطلاعات دسترسی داشته باشد و آن را منتشر کند، همکاری یا تلاش مشترک داشته باشد یا روابطی را ایجاد نماید. رسانه های اجتماعی حاضر در این پژوهش شامل شبکه های اجتماعی، بلاگ ها، اشتراک گذاری چندرسانه ای، میکروبلاگ ها، انجمن ها، ویکی ها، رسانه های کسب و کار می‌باشند.
شبکه های اجتماعی :
شبکه های اجتماعی به پایگاه های اینترنتی اطلاق می‌شوند که هدف اولیه از برپایی و خدمات رسانی آن ها برقراری ارتباطات و تعاملات اجتماعی است (Loh,2011). می توان این شبکه ها را اجتماعی از مردم در محیط مجازی دانست که علایق و تجارب خود را به اشتراک می‌گذارند (Miguéns, 2008) در این پژوهش شبکه های اجتماعی مورد بررسی شامل فیس بوک ، گوگل پلاس، مای اسپیس ، نینگ می‌باشند.
بازاریابی مبتنی بر رسانه های اجتماعی:
فرایند جلب توجه جامعه به یک فرد، موضوع یا برند خاص با بهره گرفتن از سایت‌های رسانه های اجتماعی است. برنامه های بازاریابی مبتنی بر رسانه های اجتماعی معمولا بر ایجاد محتوایی که بتواند ضمن جلب توجه کاربران سایت‌های اجتماعی، آن ها را به اشتراکگذاری محتوای مورد نظر در رسانه های اجتماعی ترغیب کند، متمرکزند. بدین ترتیب پیام شرکت / سازمان / فرد مورد نظر، در قالب یک زنجیره از کاربری به کاربر دیگر منتقل می‌شود.(نعمتی،۱۳۹۳)
کسب و کار:
به زبان ساده، کسب و کار عبارت است از حالتی از مشغولیت و به طور عام، شامل فعالیت‌هایی است که تولید و خرید کالاها و خدمات با هدف فروش آن ها را به منظور کسب سود، در بر می‌گیرد.(رکابی،۱۳۸۹)
کسب و کار کوچک و متوسط:
کسب و کار های کوچک حسب تعریف وزارت صنایع و معادن و وزارت جهادکشاورزی، SME ها عبارتند از تشکیلات اقتصادی خدماتی و صنعتی منطقه‌ای با کمتر از ۵۰ نفر کارمند، بانک مرکزی ایران فقط مؤسسات دارای کمتر از ۱۰ نفر کارمند را به عنوان SME تعریف میکند،اداره آمار ایران فقط بنگاه‌های با کمتر از ۱۰ نفر کارمند را به عنوانSME منظور میکند و تمام انواع دیگر بنگاه‌ها را به عنوان مؤسسات تولیدی بزرگ می‌شناسد.
۱-۷. جنبه نو بودن پژوهش
در کشور ما متاسفانه آمار دقیقی از نحوه استفاده و کاربرد شبکه های اجتماعی در کسب و کارها وجود ندارد. بویژه کسب و کارهای کوچک که حمایت از آن ها می‌تواند موجب رشد و شکوفایی اقتصادی و اشتغال زایی گردد، می‌توانند از این ابزارها بسیار منتفع گردند لذا در این تحقیق با جمع آوری آمار و شکل دهی به پروفایل کاربردی این رسانه ها، سعی می شود تا با ارائه سرخطهایی، نظر تصمیم گیران این حوزه به اهمیت و تیم های سیاست گذاری در این حوزه جلب گردد.
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
۲-۱٫ مقدمه
در این فصل مفاهیمی بررسی می شود که بعضی مواقع معانی آن ها یکسان تصور می شود اما در واقع تفاوت هایی با هم دارند از جمله رسانه های اجتماعی و شبکه های اجتماعی که هر کدام بحث و مفهوم منحصر به فرد خود را دارند که در ادامه به طور مفصل به توضیح آن می شود. سپس به توصیف مفاهیمی همچون نقش رسانه های اجتماعی در کسب و کار خصوصیات و ویژگی های رسانه های اجتماعی و کاربردهای استفاده از رسانه های اجتماعی و کاردکردهای رسانه های اجتماعی مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
۲-۲. رسانه های اجتماعی
رسانه های اجتماعی به وضوح جعبه ابزاری قوی برای جذب و نگهداری و توسعه بهتر استعدادهای کسب و کار را به رهبران ارائه و پیشنهاد میدهد. ( Gordon, 2010)
ما در مبحث رسانه های اجتماعی در ۶ بخش ابتدا به تعریف رسانه های اجتماعی پرداخته و سپس مفهوم و تاریخچه و کارکرد و ویژگی ها و خصوصیات و انواع رسانه های اجتماعی را به طور مختصر مورد بررسی قرار میدهیم.
۲-۲-۱٫ تعریف رسانه های اجتماعی
اصطلاح رسانه های اجتماعی به ابزار الکترونیکی نسبتاً ارزان و به طور گستره در دسترس اشاره دارد که هر کس می تواند به اطلاعات دسترسی داشته باشد و آن را منتشر کند، همکاری یا تلاش مشترک داشته باشد یا روابطی را ایجاد نماید.
مانگولد [۱]و فاولدز[۲] رسانه های اجتماعی را به عنوان مجموعه ای از رسانه های آنلاین دهان به دهان که شامل بلاگها، تالارهای گفتگو، انجمنها و شبکه های اجتماعی است توصیف می‌کنند. با تمام فنآوریهای تلفن همراه و مبتنی بر وب، رسانه های اجتماعی پلتفرمهای بسیار تعاملی را از طریق گردهم آوردن اشخاص و خلق جوامع ایجاد میکند. افراد و سازمانها از رسانه های اجتماعی برای اشتراکگذاری، همکاری و بحث در مورد محتوای تولید شده توسط کاربر استفاده می‌کنند (Mangold, 2009).
آندره کاپلن و مایکل هانلین، رسانه های اجتماعی را این گونه تعریف می‌کنند:
