این دوره با خلع ید از “شرکت نفت انگلیس و ایران” و نهضت ملی شدن صنعت نفت در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ هـ .ش.(۲۰مارس ۱۹۵۱ میلادی) تحقق یافت . شاخص ترین نتیجه این نهضت در عنوان شرکت ، یعنی “شرکت نفت انگلیس و ایران” تجلی یافته است. این دوره با رویدادهای مهم تاریخی چون نهضت ملی شدن صنعت نفت ، انعقاد قرارداد کنسرسیوم ( ۷ آبان ۱۳۳۳ هـ .ش./ ۲۹ اکتبر۱۹۵۴ میلادی) متشکل از شرکت نفت انگلیس و ایران و شرکت های آمریکائی ، شرکت انگلیسی – هلندی و شرکت فرانسوی ، با دولت کودتا (کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که به عزل و تبعید مصدق به احمد آباد انجامید.) و بالاخره پیروزی انقلاب اسلامی (۲۲ بهمن ۱۳۵۷ هـ . ش./ ۱۱ فوریه ۱۹۷۹ میلادی) که با پایان رابطه با مجموعه شرکت های عضو کنسرسیوم همراه است ، مصادف می باشد.
فعالیت ها ی مربوط به توزیع نفت و فرآورده های نفتی نیز در این دوره ، متناسب با تحولات سیاسی ، اقتصادی ، مدیریتی و ساختاری دستخوش تحولاتی بوده است.
۲-۷-۲- تاسیس و تکامل “شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران”
با ملی شدن صنعت نفت کشور و تحریم نفت ایران ، کار توزیع فراورده های نفتی از مبادی حمل ، یعنی پالایشگاه های آبادان و کرمانشاه به سر تا سر کشور که پس از عبور از کویرهای سوزان مرکزی و کوهستان های صعب العبور آذربایجان ، خراسان و کردستان میسر می شد ، دچار مشکل گردید. پیش از آن ، به ویژه در دوران شرکت نفت انگلیس و ایران ، انگلیسی ها برنامه ریزی و آینده نگری مهمی برای تامین مصارف داخلی صورت نداده بودند. ارسال به موقع نفت به جهت نبود خطوط لوله ، خطوط آهن و جاده های مناسب بسیار زمان بر و پر هزینه و امکان دسترسی به نقاط مختلف کشور بسیار دشوار بود. در پی انتقاد قرارداد نفت با کنسرسیوم ، در روز ۸ آبان ۱۳۳۳ هـ . ش . اولین در آبادان شروع به بارگیری کرد و بزرگترین واحد صنعتی و تولیدی کشور عملیات خود را در مقیاسی وسیع تر آغاز نمود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
با تشکیل کنسرسیوم و فعال شدن” شرکت های عامل نفت ایران” ، وظائف صنعت نفت به دو بخش عملیات صنعتی و غیر صنعتی تفکیک شد که وظائف غیر صنعتی آن به “شرکت ملی نفت ایران” محول گردید. “سازمان پخش” با عنوان فعالیت های توزیع فرآورده های مورد مصرف در داخل کشور نیز به عهده شرکت ملی نفت ایران گذاشته شد. بدین ترتیب “اداره کل فروش و سازمان پخش” شرکت ملی نفت ایران تاسیس گردید. به دنبال آن ، در جهت کاهش برخی از مشکلاتی که پیشتر عنوان شد ، خطوط لوله انتقال نفت احداث شد. نخستین خطوط لوله به تدریج از آبادان به تهران و از تهران به مشهد و رشت کشیده شد.
در پائیز ۱۳۳۷ هـ . ش مهندس منوچهر فرمانفرماییان که یکی از نوادگان عباس میرزا (تنها فرزند فتح علیشاه قاجار) بود ، ضمن عضویت در هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران ، به مدیریت فروش و توزیع فرآورده های نفتی در ایران و خارج منصوب شد. در سال ۱۳۴۲ هـ . ش “سازمان مدیریت عملیات نفتی” متشکل از دو واحد ” سازمان اکتشاف و استخراج” شرکت ملی نفت ایران در کرمانشاه و “سازمان پالایش و پخش” تاسیس شد.
سازمان پخش در این زمان تحت سرپرستی شرکت ملی نفت ایران بود. مدیریت سازمان بر واحدهای مشروح سرپرستی داشت:
۱-فروش داخلی
۲-سوختگیری هوائی (فروش فرآورده های مورد نیاز هواپیماها)
۳- امور اداری
۴- فروش خارجی (صادارات فرآورده های نفتی)
واحدهای ستادی شرکت ملی نفت ایران شامل: حسابداری ، تدارکات (تامین) فرآورده های نفتی ، مشاور فنی ، مشاور اقتصادی و بازرسی ،خطوط لوله ،خدمات فنی.
حوزه فروش داخلی به ۱۷ ناحیه تفکیک و سر پرستی هر ناحیه به عهده یک رئیس ناحیه گذاشته شد. با این تقسیمات ، ” اداره کل خطوط لوله” به دو منطقه شمال و جنوب تفکیک شد.
در آذر ماه ۱۳۴۰ هـ . ش . در تشکیلات تازه سازمان به جای ۱۷ ناحیه قبلی ، تمام کشور از نظر مصرف مواد نفتی به ۶ منطقه تقسیم شد.۶ منطقه عبارت بودند از: تهران ، اصفهان ، کرمانشاه ، خراسان ، کرمان و خوزستان .
سازمان پخش فرآورده های نفتی بعد از ملی شدن نفت با عناوین سازمانی مختلف: پخش و خطوط لوله ، امور پخش و فروش داخلی ، امور پخش و فروش محلی ، در تهران فعالیت داشته است. نهایتا” در شهریور ۱۳۶۶ هـ . ش. (۱۹۸۷ میلادی) “شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران” با ساختار سازمانی جدید تاسیس شد. این شرکت در زمینه پیشرفت صنعتی و اقتصادی کشور و ارتقای سطح زندگی مردم، بزرگترین نقش را داشته و تاکنون توانسته است تحول چشمگیری را در کلیه شئون مملکت ، به خصوص از نظر اقتصادی ایجاد کند.
