نقش ورزش در پر کردن اوقات فراغت
فراغت شامل فعالیت هایی جدا از اجبار های شغلی ، خانوادگی و اجتماعی است که در آن فرد فقط به میل خود عمل می‌کند . در نتیجه فراغت ، کار یا بی کاری نیست ، بلکه یک تجربه با ارزش زندگی است و به قول ارسطو ،فراغت جدیترین مشغله انسان است (جمشیدی، ۱۳۷۹ ).
ناش۱۹۹۹؛ به نقل از کوشافر (۱۳۸۱، ص ۸۹ )، اوقات فراغت را آن بخش از زندگی تعریف می‌کند که « شخص کار موظفی و تکالیف دینی و اجتماعی خود را انجام داده و در خواب نیست ». بنا براین شامل ساعتی است که با تفریحات و ورزش سپری می‌کند . در فراغت اندکی که امروزه میسر و ممکن است اجرای برنامه های مناسب تفریحی ورزشی برای تلطیف زندگی ، کاستن از فشارهای زندگی ماشینی ، ارضای غرایز و تمایلات ذاتی ، تأمین سلامت جسمانی و روانی ضرورت دارد . این امر مورد توجه برنامه ریزان تعلیم و تربیت بوده و از هفت بند اهداف تعلیم و تربیت در بند ششم : استفاده صحیح از اوقات فراغت جایگاه پیدا کرده و آموزش های لازم نظری و عملی در مدارس صورت می پذیرد.
یکی از روش هایی که می‌تواند اوقات فراغت افراد جامعه را زیر پوشش قرار دهد و بسیاری از ضعف ها و کمبود های جسمانی و روانی را رفع و درمان کند ، ورزش و تفریحات سالم است . تربیت بدنی و ورزش گذشته از جبران ضعف ها و حفظ تندرستی ، افراد را برای زندگی ، تلاش و اهداف مشترک آماده می‌سازد . استفاده از بازی در اوقات فراغت فرصتی برای پیشرفت فرد فرا هم می کند ( جمشیدی ، ۱۳۷۹ ) . فراغت همیشگی انسان را گرفتار بی حو صلگی و دلتنگی می‌سازد .انسان بی کار فرصت پیدا می‌کند که خاطرات گذشته را تجدید کند و در غم و اندوه گرفتار شود یا به آینده فکر کند و دچار دلهره و اضطراب شود . تربیت بدنی در رفع این عوارض سهیم است و عامل مؤثری برای مبارزه با بیحوصلگی و پر کردن اوقات فراغت فرد می‌باشد (عزیز آبادی فراهانی ، ۱۳۷۳ ، ص ۲۵ و ۲۶ ). ورزش به عنوان یکی از روش های گذران اوقات فراغت در جذب ارزش های فرهنگی مؤثر است . در ورزش های گروهی بازیکن تلاش می‌کند تا برای جذب بهتر در گروه ، رضایت سایر بازیکنان را به دست آورد و از این طریق ملاک ها ی سازگاری در جمع را در خود ایجاد نماید . از دیدگاه جامعه شناسی ، گذران اوقات فراغت با ورزش از غیر پویا شدن و به انحراف رفتن توانایی‌های افراد جامعه به ویژه جوانان جلوگیری می‌کند و در مقابل ، قابلیت تولید و بهره وری آن ها در قالب های مختلف اجتماعی و اقتصادی را هر چه بیشتر تقویت می کند ( عبدلی، ۱۳۸۶ ، ص ۱۸۰ ) .
به طور کلی ورزش در تمام دوران زندگی انسان ها حائز اهمیت است ولی چون مبنای تربیت جسمی و روحی در سنین جوانی گذاشته می شود باید اهمیت بیشتری در این دوران برای ورزش قائل بود. ورزش علاوه بر آن که موجب می شود جوانان سرگرمی مناسبی برای گذران اوقات فراغت خود داشته باشند در تأمین سلامت جسمی و روحی آنان تأثیر بسزایی دارد . بسیاری از آثار نامطلوب محیط اجتماعی ، اقتصادی وضع خانوادگی، وراثت و نظایر آن با بهره گرفتن از ورزش می‌تواند کاهش یابد یا حتی به طور کلی از میان برود .تربیت بدنی و ورزش اگر به طور اصولی و بر اساس یک برنامه منظم و صحیح استفاده شود در تحقق بسیاری از نیاز های مهم دوران جوانی، شناخت زندگی سالم اجتماعی و اصلاح یا جلو گیری از رفتار های انحرافی نقش مؤثری می‌تواند داشته باشد (پناهی ، ۱۳۸۸ ) .
تأثیر ورزش بر فرهنگ
فرهنگ را می توان به عنوان مجموع ویژگی های رفتاری و عقیدتی اکتسابی اعضای یک جامعه خاص تعریف کرد، واژه تعیین کننده در این تعریف همان واژه اکتسابی است ( کوئن ، ۱۳۸۶ ،ص ۳۹). ورزش بخش مهمی از فرهنگ ملل در جهان معاصر است بحث های محافل گوناگون ، سر فصل روزنامه ها ، برنامه های رادیویی و تلویزیونی جایگاه آن را روشن ساخته است . اعلام موفقیت در مسابقات ملی و بین‌المللی میلیون ها نفر را شاد و شکست در برنامه ها مردم را غمگین و خشمگین می‌سازد . جلب میلیون ها نفر تماشاچی به استادیوم ها ،تبلیغات تجاری در کنار و خلال مسابقات ، حمایت تماشا گران و استقبال آنان از تیم های مورد علاقه در کمک به بالا بردن استعداد ها و ارائه ی مطلوب و موزون حرکت ها و فعالیت های ورزشی مؤثر می‌باشد ( کوشافر ، ۱۳۸۱ ، ص ۱۶۷ ) . ورزش، تمرین تفکر واقع گرایانه و پرهیز از تفکر ذهنگرایانه است . با ورود ورزش به فرهنگ ایده آلیست این تفکر به نفع فرهنگ رئالیست رنگ می بازد. ابعاد غیر مادی فرهنگ نظیر اعتقادات، آداب و رسوم و ارزش و نیز ابعاد مادی فرهنگ نظیر معماری و تکنولوژی ،تحت تأثیر ورزش وارد سیر تکاملی می‌شوند. یکی از جلوه های غیر مادی فرهنگ، جایگاه زن در جامعه است. در جهان ورزش تجلی آزادی زن از قیمومیت مرد مشاهده می شود . پس از تربیت ورزشی زن به عنوان یک انسان شجاع و سرسخت به جامعه باز میگردد (خزایی ، ۱۳۸۸ ) .
تأثیر ورزش بر حافظه
