نشانه های عاطفی که ۸ ماده را شامل می شود و علامت اختصاری آن حرف( آ )است، عبارتند از: غمگینی، نارضایتی، احساس گناه، بیزاری از خود، گریستن، بی قراری، کناره گیری اجتماعی، تحریک پذیری.
نشانه های شناختی که ۸ ماده را شامل می شود و علامت اختصاری آن حرف( سی) است، عبارتند از: بدبینی، احساس شکست، انتظار تنبیه، اتهام به خود، افکار خودکشی، بی تصمیمی، بی ارزشی، اشکال در تمرکز.
نشانه های جسمانی که ۵ ماده را شامل می شود علامت اختصاری آن حرف( پی) است، عبارتند از: کم توانی، تغییر در الگوی خواب، خستگی پذیری، تغییر در اشتها، کاهش علایق جنسی ( فتحی آشتیانی، ۱۳۸۸، ص ۳۲۴).
– اعتبار و روایی:
نتایج فرا تحلیلی انجام شده در مورد پرسشنامه افسردگی بک حاکی از آن است که ضریب همسانی درونی آن بین ۷۳/۰ تا ۹۳/۰ با میانگین ۸۶/۰ است. ضرایب اعتبار حاصل از بازآزمایی بر حسب فاصله بین دفعات اجرا و نوع جمعیت در دامنه ۴۸/۰ تا ۸۶/۰ قرار داد (بک و همکاران، ۱۹۸۸، به نقل از گراث مارنات، ۲۰۰۳).
اما اجرای هفتگی این پرسشنامه طی هفت هفته در دانشجویان، کاهش نمره ها را تا ۴۰ درصد نشان داده است. این یافته ها حاکی از آن است که برخی کاهش ها در نمره های جمعیت بیماران پس از مداخله ممکن است تا حدی ( تقریباً ۱۰ درصد واریانس ) به دلیل کاهش طبیعی و خود به خودی باشد نه اثر مداخله درمانی( فتحی آشتیانی، ۱۳۸۸، ص ۳۲۵).
اسپینر و همکاران ( ۱۹۹۷ ) به نقل از مطالعاتی دیگر از طریق آزمون – باز آزمون بر روی دو گروه مصاحبه گر ضریب کاپای قابل قبولی بین ۱/۰ تا ۷/۰ برای آن گزارش نموده اند .
در فراتحلیلی که روی ۹ نمونه روانپزشکی صورت گرفته ( بک ، استیر و گاربین، ۱۹۸۸) BDI-II ثبات درونی بیشتری را در مقایسه با BDI-I نشان داد (دابسون و محمد خانی ، ۱۳۸۶).
ضریب پایایی حاصل از آزمون – بازآزمون در یک زیر گروه از بیماران سرپایی به فاصله یک هفته ۹۳/۰ به دست آمد که این ضریب در سطح ۰۰۱/۰ P< معنی دار بود. در هفته اول میانگین نمره کل BDI-II معادل ۲۷/۲۰ با انحراف معیار ۴۶/۱۰ و در هفته دوم ۴۲/۱۹ با انحراف معیار ۳۸/۱۰ به دست آمد ( تفاوت دو میانگین در دو بار اجرا معنی دار نبود)، از آنجا که BDI-II بر مبنای مطابقت با ملاک های DSM-IV ساخته شده، بنابرین ملاک های افسردگی اساسی DSM-IVرا پوشش میدهد( بک و همکاران، ۱۹۶۶).
مطالعه وهاب زاده ( ۱۳۵۲)، در ایران به منظور چگونگی ارزش تشخیصی این پرسشنامه در تفکیک بیماران افسرده و افراد سالم از یکدیگر، نشان داد که این پرسشنامه دارای ارزش تشخیصی است و قادر به تمیز افراد سالم از بیمار می‌باشد.
– روش اجرا و نمره گذاری:
این پرسشنامه به صورت یک پرسشنامه خود گزارشی است. در این پرسشنامه چندین گروه سؤال وجود دارد و هر سوال بیان کننده حالتی در فرد است. برای اجرای پرسشنامه از آزمودنی ها خواسته می شود تا سؤال ها و گزینه ها را با دقت بخوانند و از هر سؤال گزینه ای را انتخاب کنند که بهتر از همه احساس فرد را نشان میدهد، یعنی آنچه درست در زمان اجرای پرسشنامه احساس می‌کنند( فتحی آشتیانی، ۱۳۸۸، ص ۳۲۶).
در تحقیق حاضر در هنگام تکمیل پرسشنامه اگر واحدهای پژوهش توانایی قرائت سوالها یا علامت زدن پاسخ نامه را نداشتند سوالات از سوی محقق پرسیده و پرسشنامه تکمیل می شد.
– تفسیر نمرات:
نمره افسردگی فرد با جمع نمرات گزینه های انتخابی توسط فرد به دست می‌آید با بهره گرفتن از این نمرات و با بهره گیری از راهنمای زیر می توان میزان افسردگی فرد را تعیین نمود:
نمرات بین ۱۳ -۰ : بیانگر هیچ یا کمترین حد افسردگی
نمرات بین ۱۹-۱۴ : بیانگر افسردگی خفیف
نمرات بین ۲۸-۲۰ : بیانگر افسردگی متوسط
نمرات بین ۶۳-۲۹ : بیانگر افسردگی شدید ( فتحی آشتیانی، ۱۳۸۸، ص ۳۲۶).
پرسشنامه نگرانی پن (pswQ[70]):
مایر،میلر،متزگزوبرکوویک(۱۹۹۴) به نقل از ابوالقاسمی و نریمانی،(۱۳۸۵)،پرسشنامه نگرانی پن، ۱۶ گویه ای است و برای ارزیابی خصیصه نگرانی و به دست آوردن ویژگی های افراطی ،فراگیر و کنترل ناپذیر نگرانی آسیب شناختی تدوین شده است،دامنه نمرات بین ۱ تا۸۰ قرار می‌گیرد که روی طیف لیکرت ۵ درجه ای از، یک کاملا مخالفم تا ۵ کاملا موافقم پاسخ داده می شود.
پایایی آزمون به روش همسانی درونی ۰۸۶/۰ وبه روش باز آزمایی با چهار هفته فاصله۰۷۷/۰ گزارش شده است.
اعتبار همزمان آزمون با آزمون اضطراب بک مطلوب گزارش شده است (۴۹/۰٫ (r= جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر استفاده شد و۰۱/۰ p= معنی دار در نظر گرفته شد.
شیوه اجرای پژوهش:
جهت انجام پژوهش حاضر ، با مراجعه به بیمارستان شهدا شهر تهران، لیست کلیه زنان شاغل در بخش اورژانس(پرستاران،پزشکان،خدمه و…) دریافت گردید؛ آنگاه به صورت تصادفی، از میان مراجعان که تعداد آن ها ۱۲۵ نفر بود ، پرسشنامه های سبک نشخوار فکری،افسردگی بک وپرسشنامه نگرانی پن داده شد(پیش‌آزمون) و در ادامه مراجعانی که نمره افسردگی ،نگرانی و نشخوار فکری بالایی داشتند(تعداد ۳۰ نفر به صورت تصادفی انتخاب و سپس در گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی جایگزین شدند(هر گروه ۱۵ نفر). سپس گروه آزمایش۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی را به صورت گروهی دریافت کردند و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند ؛ بعد از آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی ، مجدداً افسردگی ،نگرانی و نشخوار فکری، گروه آزمایش و کنترل اندازه گیری(پس‌آزمون) شد و سپس داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
برنامه آموزشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی ارائه شده در گروه آزمایشی:
جلسه ی ۱
