۵-۲- مفهوم امید به زندگی

با اینکه ایده امید از زمان آغاز خلقت آدمی وجود داشته است، بررسی علمی آن در زندگی انسان قدمتی کوتاه دارد و دوران طفولیت خود را می‌گذراند (منصوری، ۱۳۸۷). تعاریف و نظریه های کاملاً متفاوتی از امید وجود دارد. در قرآن و روایات معصومان‌(ع)، امید به رحمت خداوند و سرانجام نیکو، از جهات گوناگون تأکید شده است. بیمناکی افراطی از خداوند، ناامیدی از رحمت الهی است که آفت بزرگ خوف از خداوند است و از رذیلت‌های اخلاقی به شمار می‌آید. قرآن کریم، ناامیدی از رحمت الهی را گمراهی می‌داند و می‌فرماید: «چه کسی ـ جز گمراهان ـ از رحمت پروردگارش نومید می‌شود؟» حجر: ۵۶٫ در مسیحیت هم امید به همراه عشق و ایمان، راعصاره­ای برای داشتن زندگی خوب دانسته ­اند. درد و رنج، اغلب در زمان حال، به امید اینکه در آینده اوضاع بهتر خواهد شد، تحمل می­ شود. ‌بنابرین‏ کوشش هایمان تماماً ارزشمند هستند. امید باعث ایجاد توانایی در عدم تأثیرپذیری از مشکلات زمان حال می­ شود همچنین باعث گشودگی نسبت به فرصت­های جدید می­گردد (اشنایدر، ۲۰۰۰).

محققان و متخصصان بالینی نه تنها بر ضعف افراد بلکه بر قوت­هایی تأکید دارند که رشد سلامتی را تضمین می­ کند،. امید یکی از سازه ­هایی است که به ‌عنوان شاخص توانمندی در بهزیستی مثبت افراد مورد توجه واقع شده است. اکثر تحقیقات گذشته ‌در مورد امید (اشنایدر و همکاران، ۱۹۹۷؛ وال، هیوبنر و سولدو^[۱۵۱]، ۲۰۰۴) رابطه آن را با متغیرهای مهمی از قبیل حمایت اجتماعی، مشکلات رفتاری و ویژگی­های شخصیتی نشان داده ­اند با این حال پژوهش‌های مداخلاتی در این سازه هنوز در ابتدای راه است. طرفداران عملکرد توانایی محور در مقابل نقص محور معتقد ‌به این هستند که حوزه روان­شناسی مثبت به متخصصان این امکان را خواهد داد تا با داشتن ابزارهایی جدید مراجعان خود را از چشم­انداز وسیع و ‌کامل تری نظاره کنند.

در طول تاریخ اثر امید مورد شک و تردید و مباحثه قرار گرفته و تعریف آن نیز دائماً ارزیابی شده و تغییر یافته است. در دهه­های گذشته نظریه­ های تفکر امیدوارانه حول ادراک این موضوع بوده که اهداف دست یافتنی هستند (اشنایدر، فلدمن، تیلور، اسکرودر و آدامز^[۱۵۲]، ۲۰۰۰). اشنایدر سازه امید را به عنوان فرایند تفکری تعریف می‌کند که از طریق آن افراد اهداف خود را به صورت فعال تعقیب ‌می‌کنند.

رابینسون (۱۹۸۳؛ به نقل از اسلامی‌نسب، ۱۳۷۳) نیز معتقد است امید یکی از پایه های اصولی توازن و قدرت روانی است که ‌مشخص کننده‌ دستارودهای زندگی است. از نظر اشنایدر (۲۰۰۰)، امید حالت انگیزشی مثبتی است که مبتنی بر پایداری و راه‌یابی است و محصول تعامل فرد با محیط است؛ به سخن دیگر، امید عبارت است از: ظرفیت تصور توانایی ایجاد مسیرهایی به سمت اهداف مطلوب و تصور داشتن انگیزه برای حرکت در این مسیرها (اشنایدر، ۲۰۰۰).

به اعتقاد فلدمن و اشنایدر (۲۰۰۵)، برگزیدن هدف‌های مناسب و تلاش برای رسیدن به آن‌ ها همان چیزی است که می‌توان به آن تفکر هدف‌مند یا امید گفت. اشنایدر و همکارانش، امید را مجموعه ای شناختی می دانند که مبتنی بر احساس موفقیت ناشی از منابع گوناگون (تصمیم‌های هدف‌مند) و مسیرها (شیوه ی انتخاب‌شده برای نیل به اهداف) است. ‌بنابرین‏، امید یا تفکر هدف‌مند از دو مؤلفه مرتبط به

1. 1. – Schafer, Andrew, Lee & Fleisher ↑

1. 1. – Boyd ↑

1. 1. – Ryff ↑

1. 1. – autonomy ↑

1. 1. – environmental mastery ↑

1. 1. – personal growth ↑

1. 1. – positive relationship with others ↑

1. 1. – purpose in life ↑

1. 1. – self- acceptance ↑

1. 1. – resilience ↑

1. 1. – positive psychology ↑

1. 1. – successful adaptation ↑

1. 1. – Darwin ↑

1. 1. – Cicchetti & Cohen ↑

1. 1. – hardiness ↑

1. 1. – invulnerability ↑

1. 1. – Anthony ↑

1. 1. – Kobasa ↑

1. 1. – Maddi & Khoshaba ↑

1. 1. – Stewart, Ried, & Mangham ↑

1. 1. – bounce back ↑

1. 1. ۳- Garmezy, Masten,& Tellegen ↑

1. 1. – Rutter ↑

1. 1. – Pilgrim ↑

1. 1. – Maslow ↑

1. 1. – full functioning ↑

1. 1. – Rodgers ↑

1. 1. – maturity ↑

1. 1. – Allport ↑

1. 1. – Ryan & Decy ↑

1. 1. – positive psychology ↑

1. 1. – mental health ↑

1. 1. – psycholosical well-being ↑

1. 1. – Jahoda ↑

1. 1. – subjective well-being ↑

1. 1. – Diener ↑

1. 1. – Compton ↑

1. 1. – Demo, & Acock ↑

1. 1. – Falci ↑

1. 1. – Bell, & Bell ↑

1. 1. – Desjardinis, Zelenski, & Coplan ↑

1. 1. – Sandhu, Singh, Tung, & Kindra ↑

1. 1. – Cowman ↑

1. 1. – Wissing, & Van Eeden ↑

1. 1. – Mak & Wong ↑

1. 1. -Pretsch, Flunger & Schmitt ↑

1. 1. – Couto, Koller & Novo ↑

1. 1. – Papavlassopulos & Keppler ↑

1. 1. – Karreman & Vingerhoest ↑

1. 1. – Conner & Davidson ↑

1. 1. – Tomas ↑

1. 1. – Ealati & Abonajmi ↑

1. 1. – Lustman ↑

1. 1. – Kaplan & Sadock ↑

1. 1. – Snyder ↑

1. 1. – Cockran ↑

1. 1. – Fong, Aiello, Ferris & Klein ↑

1. 1. – Lantion-Ang ↑

1. 1. – Center of Disease Control (CDC) ↑

1. 1. – William & Piku ↑

1. 1. – Musaiger & Al-Mannai ↑

1. 1. – Hennis ↑

1. 1. – King, Aubert & Herman ↑

1. 1. – heterogeneous ↑

1. 1. – oligogenic/ polygenic ↑

1. 1. – Melanitou, Fain, & Eisenbarth ↑