گفتاردوم : بررسی تضامین قابل قبول
لازم به ذکر است در حقوق ایران با وضع ماده ی ۱۰ قانون مدنی و مبانی فقهی قوی آن، دیگر مجالی بــرای تردید در اعتبار حقوقی قراردادهای آتی و به طور کلی قراردادهایی که دارای الگوی عقود با نام نیستند و نیز مخالفتی با موازین قانونی ندارند، باقی نمی ماند. قرارداد آتی که موضوع آن انشــای بیع در آینده است، اگر نتوان آن را در قالب عقود با نام جای داد، به یقین از مصادیق عقودی اســت کــه در ماده ی ۱۰ قانون مدنی با نام قراردادهای خصوصی معرفی شــده است. هیچ مانع قانونی و دلیل حقوقی، اعتبار قرارداد را نفی نمیکند. بنابرین قرارداد مذکور را باید در شــمول قراردادهای معتبر و الزم الوفا دانســت، قراردادی که تمام سپرده های تضمین، نقش اتاق پایاپای و چهار صورت خاتمه ی قرارداد جزء اقتضائات و لوازم حقوقی آن است. از این رو ورود به بازار آتی ها به منزله ی پذیرش تمام این امور به عنوان لوازم عرف این بازار است.[۳۴]
بند اول : ارتباط خریدار و فروشنده
الف : تعهدات اتاق پایاپای در برابر خریدارو فروشنده
با انجام معامله ی آتی ها توســط کارگزاران و ورود آن در سیستم ثبت معاملات بورس، اتاق پایاپای وارد عمل می شود و نقش خریدار را برای فروشنده و نقش فروشــنده را برای خریدار ایفا میکند. بنابرین خریداری که قصد اعمال یک قــرارداد آتی را دارد، اتاق پایاپای را متعهد خود میداند. فروشــنده نیز هنگام اعمال یــک قرارداد آتی، ثمن معامله را از اتاق پایاپای دریافت میکند .[۳۵]
ب : معامله گران بازار آتی و عدم نیاز به شناسایی طرف معامله و اعتبار او به اعتبار اتاق پایاپای
معامله گران بازار آتی ها نیاز به شناســایی طرف معامله و میزان اعتبــار او ندارند؛ زیرا اتاق مذبور خطر اعتباری فروشــنده را برای خریدار و خطر اعتباری خریدار را برای فروشنده بر عهده میگیرد. شــایان ذکر اســت در نظام حقوقی ایران با استناد به مواد ۱۹۶ و۲۰۱ قانون مدنــی، معلوم بودن طرف معامله جز در موارد اســتثنایی ضرورت ندارد[۳۶] به همین دلیل نیز در عقود معوض و داد و ســتدهای تجاری، آنچه مورد نظر طرفین عقد قرار میگیرد؛ دست یافتن به عوض مناسب است و به شخصیت طرف عقد توجه نمیشود. در بســیاری موارد، عقد میان کســانی واقع می شود که یکدیگر را نمیشناســند و دو طرف با هم روبه رو نمیشوند[۳۷]
۱ : معامله گران عمومی
تعداد زیادی از سرمایه گذاران در بازار آتی را افرادی تشکیل میدهند که در تالار معاملات حضور نداشته و از طریق صندوقهای خصوصی وارد معامله میشوند به این گروه متنوع عموما معامله گران خرده پا اطلاق می شود .با رشد و توسعه در معاملات آتی یعنی از مرحله تالار تا به صورت الکترونیکی شدن مشتریان خرده پا نیز به عنوان نیروهای تاثیر گذار در معاملات آتی مطرح میباشند .به علاوه امروزه معاملات آتی با تکیه بر کامپیوتر انواع متفاوتی از معامله گران را به وجود آورده است [۳۸].و این معامله گران نیز به واسطه اعتبار اتاق پایاپای نیازی به شناسایی طرف معامله ندارند.
۲ : معامله گران اصلی و حرفه ای
سرمایه گذاران اصلی کسانی هستند که به عنوان معامله گر حرفه ای در تالار بورس ظاهر شده و برای خود معامله میکنند , این گونه معامله گران از هر نوع طیفهای اجتماعی میآیند و ارتباطات خود را از سطوح پایین شروع کرده و به سطوح بالای معاملاتی وکارگزاری ختم می نمایند [۳۹].یک معامله گر حرفه ای به همان اندازه که آرامش دارد میتواند معاملات موفق تری داشته باشد. موفقیت در معامله گری با آرامش رابطه ای مستقیم دارد. هیجانات باعث کاهش ضریب موفقیت یک معامله گر می شود. یک معامله گر حرفه ای نکات ضعف بازار از جمله تصورات غلط یا روحیات هیجانی بازار را می شناسد و اسیر آن ها نمی شود.
.
:معامله گران انحصاری ۳
چنین افرادی خارج از تالار بورس برای یک شرکت معتبر تجاری، بانکهای بازرگانی و اتاق های تجاری و معاملاتی به عنوان مرکز اصلی مالی فعالیت می نمایند ؛ این گروه اهداف معاملاتی متفاوتی دارند ؛برخی به عنوان فعالیتهای سوداگرانه یعنی در وقتی که بازار در مسیر اهداف آنان حرکت میکند ؛ وارد معامله میشوند .این معامله گران ؛ در صورتی که با خسارت روبرو شوند , طبق سودی که برده اند باید پرداخت نمایند ؛ [۴۰]
۴ : بازار سازان
این افراد حرکت در معاملات آتی را با عمل خرید و فروش خود تسریع میکنند .بازار سازان به طور فزاینده در بازارهای الکترونیکی این اطمینان را به وجود می آورند که کلیه معامله گران ِ هر موقع مایل باشند میتوانند قراردادهای آتی را خرید و فروش نمایند .سود بازار سازان از مابه التفاوت قیمت خرید و فروش حاصل می شود .[۴۱]
بند دوم : ضمانت انجام معامله
الف : چگونگی معامله , معامله گران قراردادهای آتی
درباب چگونگی معامله ,باید گفت معامله گران به سه دسته تقسیم میشوند :
۱ : معامله گران ریزه خوار
چنین معامله گرانی دربورس و خارج از بورس در طی روز چندین بار با ارقام سنگین معامله نموده تا شاید سود اندکی را کسب نمایند .این افراد تلاش میکنند خرید خود را در پایین ترین قیمت و فروش خود را به بالاترین قیمت در لحظه ها انجام داده و از بازار خارج شوند .این نوع معامله گران به ندرت موقعیت معاملاتی خود را در طی یک شبانه روز حفظ میکنند و اغلب هیچ گونه پیشبینی در خصوص سمت و جهت حرکت بازار در آینده را ندارند .معامله گران حرفه ای و بازارسازان اکثرا دارای چنین ایده ای بوده و همین امر باعث روانی و سرعت معاملات در بازار می شود .[۴۲]
۲ :معامله گران یکروزه
معامله گران یکروزه تقریباً از این جهت شبیه به معامله گران ریزه خوار هستند که موقعیت معاملاتی خود را طی یک شبانه روز نگه نداشته و در طی روز در بازار فعال هستند.
آن ها هم در بورس و هم خارج از بورس معامله میکنند ولی تعداد معاملاتی که در یک روز انجام میدهند کمتر از معامله گران ریزه خوار است به طور معمول موقعیت معاملاتی خود را بیشتر از معامله گران ریزه خوار حفظ نموده و لزوم خرید و فروش را بر اساس پیشبینی وضع بازار در آینده انجام میدهند.
معامله گران انحصاری، حرفه ای و معامله گران عمومی اغلب بنام معامله گران یکروزه نامیده میشوند[۴۳].
۳ : معامله گران طولانی مدت
چنین افرادی پس از معامله، موقعیت معاملاتی خود را پس از روزها، هفتهها یا حتی ماه ها نگه می دارند.آن ها به افت و خیز قیمتها در بازار توجه چندانی نداشته و بیشتر به روند دراز مدت بازار و نیروهای بازار توجه میکنند.در حقیقت معامله گران عمومی و انحصاری از این دسته محسوب میشوند[۴۴].
ب : مسیر سفارش معامله آتی
به عنوان یک سرمایه گذار معامله آتی می بایست از طریق ثبت نام در یک شرکت اقدام نمود.