3-1. دولت و کانونهای حکومتی و ارتباطشان با کرمانشاه
منطقه کرمانشاهان از دیرباز از لحاظ ارتباطی دارای اهمیت فوق­العاده­ای بوده است. چنانچه دو راه مهم و وپرآوازه(راه شاهی) و (جاده ابریشم) از این سوی می­گذشته است. پس از اسلام نیز جاده معروف بغداد به خراسان که به راه بزرگ خراسان اشتهارد دارد، از این منطقه عبور می­کرده است.
کشور ماد از طریق کرمانشاه و سرپل به سرزمین آشور متصل می­شد. همین­طور راه های کرمانشاه به سنندج و لرستان وجود داشت.
از دوره هخامنشیان در منطقه کرمانشاهان دو اثر مهم تاریخی برجای مانده است که یکی سنگ نوشته­ های بیستون و دیگری معبد موسوم به آناهیتا در کنگاور.
در زمان ساسانیان با احداث تیسفون بر ساحل دجله و نیز با تقویت نظام متمرکز فئودالی در این دوره از یک سو بر اهمیت ارتباطی منطقه کرمانشاه افزوده می­ شود و از سوی دیگر این منطقه و بالاخص ناحیه دینور از نظر زراعی تقویت می­ شود این دو عامل منجر به تأسیس شهرهای نوبنیاد از جمله شهر حلوان و دینور در این منطقه می­ شود. گفته شده که بنیان شهر کرمانشاه نیز در این دوره نهاده شده است.
با ظهور اسلام، کرمانشاهان که از توابع دینور بود، از لحاظ سیاسی- اداری در قلمرو حکومت کوفه قرار گرفت و جزء ماءالکوفه محسوب می­شد. مقدسی اولین کسی است که اسم ایرانی کرمانشاهان را نام برد ومی­گوید:« مسجد جامع شهر در بازار است و عضدالدوله دیلمی در کنار جاده قصری نیکو ساخته است.»
در دوره آل زیار که مرداویج زیاری در پی توسعه متصرفات خویش برآمد این شهر را ویران کرد(مهندسان مشاور طرح و آمایش،2:1383).
3-2. بررسی های محیطی
3-2-1. بررسي ويژگي هاي جغرافيايي
ويژگي­هاي جغرافيايي و اقليمي يك مكان حاصل عوامل متعددي چون حدود جغرافيايي، وضعيت ارتفاعات و دشت­ها، وضعيت و جهت شيب اراضي، جايگاه ناحيه در تقسيمات طبيعي، وضعيت زمين­شناسي، خاك­شناسي، قابليت اراضي، مسائل تكتونيكي، زمين لرزه­اي، اقليم و پارامترهاي مربوطه و جريان­هاي سطحي است(مهندسان مشاور طرح و آمایش،6:1383).
شکل شماره(3-1) : موقعیت شهر کرمانشاه در استان
(مأخذ: ترسیم نگارنده)
3-2-2. موقعیت جغرافیایی شهر و اطراف آن
مساحت شهر کرمانشاه بالغ بر 8796 هکتار است كه با احتساب فضاي پادگانها، پالايشگاه و كارخانه هاي آن بال بر 10000 هكتار است.. شهر کرمانشاه بین34 درجه و 19 دقیقه عرض شمالی و 47 درجه و7 دقیقه طول شرقی از نصف­النهار گرینویچ قرار گرفته است. ارتفاع شهر کرمانشاه از سطح دریا 1322 متر است.
در شمال شهر کرمانشاه سیستم کوهستانی گسترده­ای وجود دارد که قریب 2000 کیلومتر مربع مساحت دارد(ارتفاعات پرآو) این محدوده با شیب عمومی بیش از 50 درصد که اغلب دارای ارتفاعی بیش از 2000 متر نیز هست با تنگناهای زیست اقلیمی، دسترسی و … کمترین مجالی برای استقرار مراکز جمعیتی در مقیاس شهر را در اختیار نگذاشته است.

‌‌3-2-3. کلیات و خصوصیات زمین شناسی منطقه (شهرستان کرمانشاه ):
كليات
رشته كوه هاي زاگرس تحت تأثير حركات تكتونيكي دوران سوم زمين شناسي قرار گرفته است. اين پديده تكتونيكي به صورت نيروي فشاري روي رسوبات ضخيم انباشته شده در ژئوسنكلينال اصلي زاگرس تأثير گذاشته است. بيشترين اثر اين پديده در زون هاي خرد شده و زاگرس رورانده به جا مانده است.
گستره مورد بررسي در زون زمين ساختي زاگرس چين خورده قرار گرفته، بنابراين تمام ساختارهاي تكتونيكي اين منطقه از روند ساختاري اين بخش از زاگرس تبعيت مي كند. اين زون از سمت جنوب غرب به دشت خوزستان و پلاتفرم عربستان و از سمت شمال شرق به واحد زمين ساختي زاگرس مرتفع و از غرب به عراق محدود مي شود.
خصوصیات
استان كرمانشاه بخشی از رشته كوه زاگرس است كه در دورانهای مختلف زمین شناسی بر اثر حركت صفحه آفریقا – عربستان به سوی صفحه ایران و در نتیجه پیدایش چین خوردگی رسوبات دوران دوم و اوایل سوم تشكیل شده است. پس از تشكیل ارتفاعات و چاله ها عوامل فرسایشی آن­ها را تحت تأثیر خود قرار داده است. چاله­ها یا ناودیس­ها از مواد آبرفتی ناشی از عمل فرسایش انباشته شده و دشتهای امروز استان را به وجود آورده است. جنس مواد تشكیل دهنده ناهمواریها اغلب رسوبی و از نوع آهك است كه نمونه بارز آن كوههای بیستون و پراو است. در جنوب غرب استان طبقات گچ به صورت گسترده ای دیده می شود. ازجمله در كوههای پیرامون گیلان غرب و قصر شیرین ناهمواریهای اطراف شهرستان کرمانشاه از نظر چگونگی تشكیل و جنس سنگ­ها با كوههای زاگرس تفاوت دارند. بدین معنی كه رشته كوه زاگرس قدیمی ترند و هنگام چین خوردگی شكل گیری تحت تأثیر فعالیتهای آتشفشانی و ماگمایی بوده اند. از لحاظ توپوگرافي تمام استان كرمانشاه بخشي از مسير شمالي – جنوبي سلسله كوههاي زاگرس است در اين ميان تقسيم بندي ناحيه به دو زير ناحيه ناهموار( ارتفاعات حد فاصل شهرستانهاي هرسين، كنگاور و هرسین و ارتفاعات مركزي و حوالي شهر كرمانشاه) و هموار ( دشتهاي ناحيه ) نيز مقدور است اين در حالي است كه چند دشت مشخص و برجسته هر كدام به عنوان يك حوزه مي تواند معرفي شود كه از جمله آنها دشتهاي ماهيدشت، سنجابي، روانسر، كرمانشاه، هرسين و بيستون، كنگاور، هرسین و دشت دينور را مي­توان نام برد.
– زمین لرزه :
الف- کلیات
کشور ایران در منطقه ای از کره زمین قرار دارد که از نظر ساختمان زمین و زمین لرزه بسیار نا آرام و پرتکاپو است. این منطقه به نام کمربند آلپ- هیمالیا معروف است. بیشتر زمین لرزه هایی که در ایران به وقوع پیوسته ناشی از جنبش گسل ها بوده است و البته چگونگی این زمین لرزه ها و روند جنبش ها گاه بسیار پیچیده است. از پراکندگی کانون زمین لرزه ها در ایران نتیجه گرفته می­ شود که لرزه خیزی این سرزمین محدود به چهار منطقه بزرگ بوده است كه يكي از آنها مربوط به كمربند چين خورده زاگرس است:
ـ کمربند چین خورده و فعال زاگرس(شامل ارتفاعات زاگرس و دامنه ها)، این چین خوردگی را بدان سبب فعال می نامند که در سال حدود 10 میلی متر به ارتفاع آن افزوده می شود.
با مطالعه زمین شناسی سطحی انتظار می رود که زلزله در طول گسل های اصلی زاگرس و محدوده های رانش زاگرس اتفاق افتد. چون این امتداد بسیار مهم است که قطعه عربستان در جهت شمال شرقی به قطعه ایران مرکزی فشار می آورد. اما مراکز وقوع زمین لرزه های زاگرس عمدتاً در کمربندی تا حدود 200 کیلومتر به موازات و در جنوب غربی این کمربند محتمل است.
ب – پتانسيل لرزه خيزي
در مدل تكتونيك صفحه اي، بر اثر رخدادهاي تكتونيكي متعدد كه جديدترين آنها فازهاي چين خوردگي آلپي در بزرگ ناوديس تتيس است در پي سنگ ايران زمين در سازندهاي سطحي آن گسيختگي ها و تغيير شكل هاي ساختماني شديد و گسترده اي به وجود آمده و پايه مرفولوژي كنوني كشور كه بستر براي فعاليت نيروها و فرآيندهاي بيروني به شمار مي روند، تثبيت گرديده است. در اين مدل، گسيختگي حاشيه برخوردار قاره اي ناشي از فشار صفحه عربستان، هند و مقاومت صفحه توران و صفحات داخلي ايران به موازات گسل هاي رانده زاگرس عمل مي كند.
به طور كلي گسل هاي مهم و اصلي در اين واحد ساختي، نقش عمده اي نداشته و رسوبات موجود در آن كــه تناوبي از آهك، دولوميت، ماسه سنگ، مـارن و شيل تشكيل شـده اند، جابه جايي هاي عمده اي را ايجاد ننموده اند. گسل هاي فرعي موجود در اين زون تكتونيكي اكثراً داراي جهت شمال غربي، جنوب شرق و به موازات گسل رورانده و گسل زاگرس است اين گسل بيشتر در شمال شرقي سرپل ذهاب و شرق زمان آباد قابل رويت هستند. همچنين در اين واحد زمين ساختي فعاليت هاي ماگماتيسم و متامورفيسم تاكنون گزارش نشده است. ضمناً سن جوان و درازاي گسله ها، آنها را در گروه گسله هاي لرزه زا و خطرناك گستره قرار مي دهد.
در ذیل به پهنه بندی خطر در سطح استان کرمانشاه اشاره می­گردد:
3-2-3-1. پهنه بندي خطر در سطح ناحیه
آخرين حوزه‌بندي بر اساس تقسيمات ناحيه‌اي به پهنه بندي خطر برمي‌گردد كه خود در دو گروه پهنه‌هاي گسل و زلزله و پهنه‌هاي مستعد سيل تفكيك شده‌اند. حوزه‌هاي شناسايي شده در بخش زلزله و گسل به چهار دسته زير تقسيم مي‌شوند.
الف ـ حوزه پهنه خطر بالا
اين حوزه با 5/130305 هكتار مساحت4/11درصد از سطح ناحيه را تشكيل می‌دهد و شامل دهستانهاي كرماجان و قزوينه، دهستان‌هاي صحنه، هجر، دينور، حر و كندوله است.
ب ـ حوزه پهنه با خطر نسبتاً بالا
اين حوزه با 3/226916 هكتار وسعت92/19 درصد از سطح ناحيه را تشكيل می‌دهد و شامل بخشهايي از دهستان‌هاي خزل غربی، گودين، فش، پارسينه، سراب، سطر، كيونانات، گاماسياب، چمچمال، پشت دربند و راز آور است.
پ ـ حوزه پهنه خطر نسبتاً پايين
اين حوزه با 7/709619 هكتار مساحت و 3/62 درصد از سطح ناحيه شامل بخشهاي شمال دهستانهاي باوله، گاوه رود، آگاهان و دهستانهاي چشمه كبود، هرسين، شيرز، بطور كامل و بخشهاي جنوبي دهستان چمچمال از شهرستان هرسين و دهستانهاي عثمانوند، جلالوند، سرفيروزآباد، قره سو، ماهيدشت، چقانرگس، هفت آشتيان، سنجابي، بالا دربند و ميان دربند بطور كامل و بخشهاي شمالي دهستانهاي درود فرامان، پشت دربند و راز آور از شهرستان كرمانشاه و بطور كلي اطراف شهر كرمانشاه است.
شکل شماره(3-2): خصوصیات زمین­ شناسی
(مأخذ:www.kermanshahmet.ir)
به طور کلی می­توان گفت شهر کرمانشاه در منطقه خسارت متوسط واقع شده است که در آن احتمال وقوع زلزله­هایی با 6 درجه مرکالی وجود دارد.
3-2-4. بررسی وضعیت اقلیمی منطقه
– اقليم :
محقق برای بررسی وضعیت اقلیمی کرمانشاه از روش کوپن استفاده کرده در اين روش از تقسيم بندي اقليمي،استـان كـرمـانشـاه داراي آب و هـواي معتـدل كـوهستـاني است و براساس طبقه بندي كوپن (Koppen) داراي 4 اقليم متفاوت به شرح زير است: