فصل سوم

روش شناسی پژوهش

۳-۱- مقدمه

تحقیق عبارت است از فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نا معین. ‌بنابرین‏ تحقیق فرآیندی است که از طریق آن می توان درباره ناشناخته ها به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرد. ( مقیمی ، ۱۳۸۰،ص۲۱).

دستیابی به هدف های علم یا شناخت علمی میسر نخواهد بود مگر زمانی که با روش شناسی درست صورت پذیرد. به عبارت دیگر، یک تحقیق از نظر و حیث روش، اعتبار می‌یابد نه از طریق موضوع آن تحقیق . (خاکی‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، ۱۳۷۸،ص ۱۱).

در انجام دادن پژوهش به منظور کسب شناخت باید مجموعه ای از گزاره ها « فرضیه‌ها یا سؤال های تحقیق را تدوین کرد، سپس آن ها را مورد آزمون قرار داد یا پاسخ آن ها را فراهم آورد.این امر فرایند پژوهش را هدایت کرده و پژوهشگر را در به دست آوردن شناخت یاری می‌دهد. براین اساس روش های پژوهشی، مجموعه فعالیت هایی است که در جریان پژوهش برای رسیدن به هدف و پی بردن به واقعیات به کار می رود. پژوهش های مختلف از نظر ماهیت موضوع و اهداف متفاوت هستند. به همین دلیل در هر پژوهشی، پژوهشگر باید تلاش کند تا مناسب ترین روش را برای رسیدن به اهداف و پی بردن به واقعیات برگزیند. در واقع هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هر چه دقیق تر آسانتر سریع تر و ارزانتر در دستیابی به پاسخ یا پاسخ هایی برای پرسش یا پرسش های تحقیق مورد نظر کمک کند. انتخاب روش تحقیق تا حد زیادی بستگی به هدف ها و ماهیت موضوع تحقیق و امکانات اجرایی آن دارد (دلاور، ۱۳۷۶).

در این فصل به معرفی و بحث پیرامون نوع و روش انجام تحقیق، اطلاعات مورد نیاز تحقیق ، متغیر ها و روش های تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است.

۳-۲- روش تحقیق

روش مورد استفاده در این تحقیق، روش می‌دانی با بهره گرفتن از اطلاعات تاریخی به صورت پس رویدادی (استفاده از اطلاعات گذشته) می‌باشد. بدین صورت که با بهره گرفتن از اطلاعات مربوط به دوره چهار ساله قبل خصوصی سازی و دوره چهار ساله بعد از خصوصی سازی، به بررسی تاثیر به کار گیری اصل ۴۴ قانون اساسی بر کاهش هزینه های بیمارستان های دولتی تابعه دانشگاه علوم پزشکی مازندران می پردازیم و وضعیت سازمان را از لحاظ قابلیت واگذاری واحدها به بخش خصوصی، مورد ارزیابی قرار می‌دهیم .

۳-۳- جامعه آماری

اصولا جامعه آماری عبارت است از مجموعه‌ای از افراد، اشیاء و… (واحد) که حداقل در یک صفت، مشترک باشند (خاکی، ۱۳۷۹، ص۲۵۰). و یا به تعبیر دیگر جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می‌خواهد به تحقیق درباره‌ آن ها بپردازد (سکاران، ۱۳۸۲، ص۲۹۴). اگر تعداد افراد جامعه آماری محدود باشد به آن جامعه آماری محدود و اگر تعداد افراد جامعه آماری نامحدود باشد به آن جامعه آماری نامحدود گویند (صالحی، صدقیانی ، ابراهیمی ، ۱۳۸۳، ص ۹).

بدیهی است برای ‌پاسخ‌گویی‌ صحیح به سوالات تحقیق می بایست جامعه آماری را به گونه ای انتخاب کرد که بتوان اطلاعات مورد نظر را با اعتماد و اطمینان بیشتری جمع‌ آوری کرد.

جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق، بیمارستان های دولتی تابعه دانشگاه علوم پزشکی مازندران است البته با این شرط که، در سال ۱۳۸۸ مشمول قانون خصوصی سازی قرار گرفته باشند.

۳-۴- تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری

هدف محقق شناسایی جامعه و تعیین پارامترهای مربوط به آن است برای این کار یا باید به کلیه افراد جامعه مراجعه کند و صفت یا ویژگی مورد نظر تحقیق خود را در آن ها جویا شود، یا باید تعدادی از افراد جامعه را مورد مطالعه قرار دهد و از طریق مجموعه کوچکتر و با روش معینی، پی به صفات و ویژگی‌های جامعه ببرد. بدیهی است اگر جامعه مورد نظر کوچک و حجم و تعداد افراد آن کم باشد، می‌تواند آن را به طور کامل مطالعه نماید. ولی اگر جامعه بزرگ باشد و امکانات و مقررات وی اجازه ندهد، ناچار است از بین افراد جامعه تعداد مشخصی را به عنوان نمونه برگزیند و با مطالعه این جمع محدود، ویژگی‌ها و صفات جامعه را مطالعه کرده، شاخص‌ها و اندازه های آماری آن را محاسبه کند (حافظ نیا، ۱۳۸۴، ص۱۲۰).

از آنجایی که در مسائل سرشماری، محقق بایستی به تمام اعضای جامعه آماری مراجعه کند از این­رو وقت و زمان زیادی برای انجام کارها نیاز دارد.که در بسیاری موارد گذشت زمان برای محققین مشکل ساز می­ شود اما چون نمونه گیری بر روی بخش محدودی از جامعه صورت ‌می‌گیرد لذا سرعت انجام کارها به شدت افزایش می­یابد. از اینرو برای تحقیق حاضر با توجه به ویژگی­های جامعه آماری شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب نمونه انتخاب گردید.

از آنجا که نمونه های این پژوهش از بین بیمارستان های دولتی تابعه دانشگاه علوم پزشکی مازندران و با توجه به معیار فوق الذکر انتخاب می‌گردند ‌بنابرین‏ روش نمونه‏گیری این پژوهش از نوع روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده می‌باشد.به طوری که هر یک از شهرهای مربوط به استان یک طبقه و یکی از بیمارستان های دولتی حاضر در این شهر یک واحد نمونه گیری محسوب می شود که آن را به صورت تصادفی انتخاب می نماییم.(در هر شهر بین ۱ تا ۳ بیمارستان دولتی وجود دارد)

۳-۵- روش جمع‌ آوری اطلاعات

روش مورد استفاده در این تحقیق، روش می‌دانی با بهره گرفتن از اطلاعات تاریخی به صورت پس رویدادی(استفاده از اطلاعات گذشته) می‌باشد. داده های مربوط به بیمارستان های دولتی تابعه دانشگاه علوم پزشکی مازندران جهت پردازش و تجزیه تحلیل استخراج می‌گردد. در خصوص جمع‌ آوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق از روش های کتابخانه ای (اینترنت، کتب، مقالات، پایان نامه ها و گزارشات…) و در خصوص جمع‌ آوری اطلاعات برای پاسخ به سوالات پژوهش از روش می‌دانی با بهره گرفتن از اطلاعات تاریخی به صورت پس رویدادی (گزارشات مالی، بهره وری بیمارستان، اعتبار بخشی و تعداد پرسنل (در سنوات قبل و بعد خصوصی سازی.) مورد استفاده قرار گرفته است.

۳- ۶- ابزار جمع‌ آوری اطلاعات و روش­های تجزیه و تحلیلی:

در این تحقیق پژوهش با بهره گرفتن از نرم افزار Eviews به تجزیه و تحلیل اجزای اشتغال، بهروری وسود دهی بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی مازندران در قبل وپس از خصوصی سازی پرداخته و در ادامه به بررسی تاثیر به کار گیری اصل ۴۴ قانون اساسی بر کاهش هزینه های بیمارستان می پردازیم .

آزمون ایستایی :