“
۲-۱۰-۳ عناصر و مؤلفه‌های برنامه درسی مطالعات اجتماعی
در برنامه درسی مطالعات اجتماعی، به منظور تعیین حوزه های مرتبط با مطالعات اجتماعی، از حوزه های موضوعی استفاده شده است که به‌جای دیسیپلین‌ها (رشته‌های علمی) فضای بازتری را برای تلفیق به وجود می‌آورند. بر اساس نیازهای علمی برنامه، پنج حوزه موضوعی و برای هر یک از حوزه های موضوعی نیز سه مفهوم کلیدی انتخاب‌شده است. محتوای موضوعی و علمی برنامه در قالب این حوزه های موضوعی و مفاهیم کلیدی ساماندهی می‌شوند. به‌علاوه، هر یک از این حوزه ها، مفاهیم و موضوعات یک یا چند رشته علمی و فراتر از آن را پوشش می‌دهد.
-
- زمان، تداوم و تغییر: تاریخ
-
- مکان و فضا: جغرافیا
-
- فرهنگ و هویت: جامعه‌شناسی، تاریخ، مردم‌شناسی، دین و اخلاق
-
- نظام اجتماع: علوم اجتماعی، جامعه‌شناسی، حقوق، علوم سیاسی
- منابع و فعالیت‌های اقتصادی: اقتصاد، جغرافیا، مطالعات زیست‌محیطی، دین، اخلاق
۲-۱۰-۴ زمان، تداوم و تغییر
این راهبرد از حوزه تاریخ بهره می‌گیرد و با بهره گرفتن از شواهد و مدارک برای فهم تغییرات و تداوم پدیده‌ها درروند زمان تأکید دارد. دانش‌آموزان از طریق این راهبرد با مفهوم تغییرات و تداوم در محیط‌ها و مکان‌ها، منابع و فعالیت‌های اقتصادی، فرهنگ‌ها و نظام‌های اجتماعی آشنا می‌شوند. همچنین پندآموزی از حوادث و رویدادها، تلاش برای کشف واقعیت‌ها و شناخت و حفظ میراث فرهنگی کشور از جمله اهداف مهم در این کتب می‌باشد.
۲-۱۰-۵ مکان و فضا
این راهبرد بیشتر از حوزه جغرافیا بهره می‌برد و بر درک تعامل متقابل انسان و محیط، فرایندهای طبیعی در محیط‌های زیستی و اهمیت مکان‌ها و فضاها تأکید دارد شناخت ویژگی‌های محل زندگی، درک و مقایسه تفاوت‌ها و تشابهات مکان‌ها، نحوه تعامل انسان و محیط درروند زمان، مسائل و مشکلات توسعه نواحی کشور و قابلیت‌ها و امکانات محیطی و جغرافیایی کشور و حفاظت از مکان‌ها و محیط‌ها ازجمله اهداف مهم کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی می‌باشد.
۲-۱۰-۶ فرهنگ و هویت
در کتاب‌های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی این راهبرد بیشتر مباحث خود را از مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی و تاریخ اخذ می‌کند. فرهنگ مفهومی عام است که برای توصیف جنبه‌های نهادی و آموخته در جوامع انسانی ازجمله عدالت، باورها، سنت‌ها استفاده قرار می‌گیرد. و منظور از جامعه گروه‌ها و نظام‌های اجتماعی است که بیشتر بر جنبه‌های استقلال‌طلبی و هدف‌گرایی ارزش‌ها و هنجارهای جامعه اشاره دارد و هویت عبارت است از احساس مثبتی که فرد نسبت به ویژگی‌هایی که خود را با آن تعریف می‌کند و بر جنبه‌های پیشرفت گرایی شناخت خود و ارج‌گذاری به دستاوردها و میراث فرهنگی تعلق و هویت توجه دارد.
۲-۱۰-۷ نظام اجتماعی
نظام مجموعه‌ای از اجزای تشکیل دهنده هر پدیده است که با یکدیگر پیوسته بوده و یک واحد را تشکیل می‌دهند و شناخت حقوق شهروندان، همکاری، مسئولیت‌پذیری و قوانینی از جمله مهم‌ترین اهداف کلیدی در آموزش این حوزه است.
۲-۱۰-۸ منابع و فعالیت‌های اقتصادی
این راهبرد بیشتر مباحث خود را از اقتصاد و مطالعات زیست‌محیطی و جغرافیایی می‌گیرد. انسان امروز برای تأمین نیازهای خود و ادامه زندگی به کالاها و خدمات گوناگونی نیاز دارد. این کالاها و خدمات با بهره گرفتن از منابع و امکانات موجود در محیط فراهم می‌شود. استفاده از منابع در جهت رفع نیازهای بشر به فرایندهای اقتصادی تولید، توزیع و مصرف منجر می‌شود. همچنین منابع در دسترس انسان محدودند و به‌علاوه اهمیت هر یک از آن ها برحسب شرایط فرهنگی و فناورانه در طی زمان تغییر می‌کند. با توجه به افزایش جمعیت جهان، بشر امروز با (بحران منابع) روبه‌روست. همچنین با پیشرفت جوامع بشری و تبدیل بهره‌برداری و سازمان‌دهی فعالیت‌های اقتصادی از اقتصاد ساده بدون پول دوران اولیه به اقتصاد پیچیده کنونی، تغییرات عمیقی در نیازها، مشاغل و نقش‌ها پدید آمده است. برخورد عقلایی و مبتنی بر تفکر و خلاقیت با انواع منابع (اعم از سرمایه، نیروی انسانی، منابع طبیعی و …) که منجر به حداکثر استفاده بهینه از منابع می‌شود، اهمیت قابل‌ملاحظه ای دارد. از عمده‌ترین مباحث این حوزه، آشنایی با نحوه کسب اطلاعات اقتصادی، فرایندهای مربوط به تولید، توزیع و مصرف، کار و کارآفرینی، مشاغل، سیستم‌های مبادله، استفاده بهینه از منابع، بهره‌وری سبز، مدیریت اقتصادی در زندگی فردی و خانوادگی و آشنایی با برخی نهادها و فعالیت‌ها و ابزارهای اقتصادی است.
مفاهیم کلیدی فعالیت‌های اقتصادی در کتاب‌های مطالعات اجتماعی عبارت‌اند از:
الف: منابع و نظام‌های اقتصادی
ب: کار و کارآفرینی
ج: بهره‌وری
در اینجا هدف از بحث منابع و فعالیت‌های اقتصادی این است که فراگیران با انواع فعالیت‌های اقتصادی و برخی تحولات مربوط به آن ها و مسائل مربوط به اشتغال، فرهنگ کار و بهره‌وری آشنا شوند. (فلاحیان، پرتویی مقدم، ۱۳۹۲)
با توجه به مفاهیم کلیدی آموزش مطالعات اجتماعی کار و کارآفرینی یکی از مفاهیم اصلی در تدوین کتاب مطالعات اجتماعی جدید تألیف می‌باشد که توجه به آن می‌تواند در پرورش روحیه کارآفرینی دانش‌آموزان مؤثر واقع شود و محتوای مناسب در زمینه کارآفرینی در این کتب می‌تواند فرهنگ کارآفرینی را در دانش‌آموزان درونی سازد.
۲-۱۱ پژوهش‌های انجام‌شده در مورد آموزش کارآفرینی و تحلیل محتوای کتاب‌ها در زمینه کارآفرینی
تا کنون پژوهش‌های و مطالعات زیادی در مورد کارآفرینی و تحلیل محتوا در زمینه کارآفرینی انجام گرفته است در این جا به مهم‌ترین پژوهش‌های صورت گرفته دخلی و خارجی ارائه گردیده است که به شرح زیر می‌باشد:
۲-۱۱-۱ پژوهش‌های انجام شده خارج از ایران
جدول ۲-۲ پژوهش های صورت گرفته خارجی
ردیف نام پژوهشگر سال پژوهش نتیجه ۱ شانون[۵۰] و همکاران ۲۰۰۹ در پژوهشی نگرش کارآفرینانه دانش‌آموزان در برزیل و چین را اندازه‌گیری و مقایسه می‌کنند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که فرهنگ و انتظارهای کارآفرینانه بر نگرش کارآفرینی اثرگذار بوده و دانش‌آموزان چینی ازنظر نوآوری در کسب‌وکار و کنترل بر کسب‌وکار قوی‌تر بوده اما دانش‌آموزان برزیلی در اعتمادبه‌نفس امتیاز بیشتری آوردند و در موردنیاز به موفقیت هم تفاوت چشم‌گیری مشاهده نشد. ۲
“
